کاربرد لیزر در دندانپزشکی
با توجه به گسترش فناوری لیزر درحوزه پزشکی، در سال های اخیر در حوزه دندانپزشکی نیز اقبال گسترده ای به سمت درمان های مبتنی بر فناوری لیزر در بین دندانپزشکان ایجاد شده است. در حال حاضر لیزرهای مختلف برای بافت نرم و سخت در بازار دندانپزشکی وجود دارد.
در این مقاله سعی شده است به اختصار انواع لیزر و کاربردهای بالینی لیزرهای مختلف در دندانپزشکی با زبانی ساده ارائه گردد.
به طور کلی لیزرهای کاربردی در دندانپزشکی عبارتند از: لیزرهای دیود، لیزرهای خانواده اربیوم، لیزرهای Co2 و لیزر Nd:YAG . در این میان لیزرهای دیود به علت داشتن قیمت مناسب و کم حجم بودن، بیشترین حجم لیزرهای موجود در بازار این رشته را تشکیل میدهند. لیزر های دیود در طول موج های مختلف در ناحیه آبی، قرمز و مادون قرمز عرضه میشوند. این لیزرها به دلیل جذب بالا در هموگلوبین و ملانین موجود در بافت نرم، امکان ایجاد جراحی های بافت نرم را در ناحیه فک و صورت فراهم میکنند. از مزایای مهم جراحی با لیزر در مقایسه با تیغ جراحی میتوان به ایجاد هموستاز و کنترل خونریزی ناحیه جراحی اشاره کرد که هم دید دندانپزشک را حین جراحی بهبود بخشیده و هم نیاز به زدن بخیه را در اکثر موارد مرتفع میسازد. بیماران در حین جراحی با لیزر راحتی و رضایت بیشتری داشته و دوره نقاهت هم در این بیماران بسیار رضایت بخش است. بسیاری از جراحی های بافت نرم لثه به مقاصد زیبایی و درمانی با این لیزرها قابل انجام است. همچنین لیزر در درمان های زیبایی جون بلیچینگ (سفیدکردن دندان) با تسریع واکنش بلیچینگ موجب کوتاه شدن زمان درمان و کاهش حساسیت دندانی میگردد.
یکی از کاربردهای دیگر لیزرهای دیود ، استفاده از این لیزرها در توان های پایین تحت عنوان درمان لیزر کم توان یا به اصطلاح درمان فوتوبیومدولیشن می باشد. در این حالت، از خاصیت گرمایی لیزر استفاده نمیشود بلکه نور لیزر توسط اجزای داخل سلولی جذب شده که منجر به افزایش انرژی سلول و بهبود فعالیت های سلولی می گردد. از لیزردرمانی کم توان برای کنترل درد و التهاب و کمک به بهبود ترمیم بافت میتوان بهره جست. درمان مشکلات مفصل گیجگاهی و بهبود ترمیم و درد زخم های دندانی از جمله کاربردهای لیزرکم توان هست.
لیزرهای خانواده اربیوم، لیزرهایی هستند که جذب بالایی در آب و هیدروکسی آپاتیت دارند و برای استفاده هم در بافت نرم و هم در بافت سخت (تراش دندان و استخوان و برداشتن پوسیدگی ) مناسب میباشند. استفاده از این لیزرها با توجه به تکنولوژی پیچیده و هزینه بالای دستگاه در مقایسه با لیزرهای دیود محدودتر بوده ولی در بازار ایران و در مراکز تحقیقاتی لیزر کشور و مطب شخصی به صورت محدود موجود است.
لیزرهای Co2 و لیزرهای Nd:YAG هم در دندانپزشکی برای بافت نرم کاربرد دارند اما در مقایسه با لیزرهای دیود و لیزرهای خانواده اربیوم در بین دندانپزشکان کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.